NGƯỜI NẶNG NỢ VỚI SÁCH

Nhà Tân có 9 anh em, Tân là con áp út nên hồi nhỏ được mẹ cưng chiều. Trong khi mấy người anh của Tân được cha mẹ cho vào Sài Gòn ăn học thì Tân ở nhà phụ việc nhà nông với mẹ. Chỉ đến khi các anh của Tân đều thành đạt ở xứ người, Tân mới dứt áo ra đi với hy vọng niềm đam mê sách vở của mình trở thành hiện thực.

Ước mơ là thế, nhưng vào Sài Gòn các anh của Tân bắt anh phải đi vào trường Đại học Khoa học và Xã hội – Nhân văn TPHCM. Năm 1993, Tân tốt nghiệp khoa Địa lý của trường này. Ra trường Tân lần nữa không muốn đi làm, do muốn được kinh doanh sách báo, cho thỏa niềm đam mê. Ngặt một nỗi không tiền thuê mặt bằng, nên ban đầu Tân phải đạp xe đến các tòa soạn báo và các nhà xuất bản mua sách báo về bán dạo.

Hằng ngày thấy trên đường Nguyễn Văn Cừ có rất nhiều học sinh, sinh viên và người dân chen chúc tìm mua sách báo từ những đống sách báo cũ bày bán trên hè phố, Tân bỗng nảy ra ý định thuê một kios nhỏ trên đường An Dương Vương nơi có nhiều trường Đại học và trung học phổ thông để làm sạp báo.

Thấy công việc kinh doanh thuận lợi, Tân thành lập doanh nghiệp sách mang tên Thành Nghĩa. Có thể nói đây là doanh nghiệp tư nhân đầu tiên kinh doanh và phát hành sách báo, một lĩnh vực vốn độc quyền của doanh nghiệp nhà nước. Lý giải cho việc đặt tên này, Võ Thành Tân cho biết anh rất ngưỡng mộ và kính trọng nghĩa khí của người anh hùng dân tộc Võ Duy Ninh, bởi ông chẳng những là bậc tiền bối của dòng tộc họ Võ ở huyện Nghĩa Hành, Quảng Ngãi, mà còn là một trong những võ tướng đã anh dũng hy sinh trong thời đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp giữ thành Gia Định. Sinh thời Võ Duy Ninh là người thông minh học giỏi, ông đã từng đậu thủ khoa cử nhân văn chương. Hồi đó nhờ văn hay chữ tốt lại có giọng đọc hay, nên Võ Duy Ninh được vua Tự Đức ái mộ cho đọc văn tế tại các buổi lể tại Đàn Nam Giao.

Không biết có phải nhờ gien di truyền của cụ Võ ngày xưa hay không, mà ngày nay hậu duệ Võ Thành Tân đã tiếp bước theo ông trở thành ông chủ sách nổi tiếng. Tân hay sống bằng quá khứ và hoài niệm, dẫu quá khứ đó cách thời đại của Tân đang sống hàng thế kỷ, nhưng là quá khứ hào hùng, đáng trân trọng ghi công. Vì thế, Tân không quản đường sá xa xôi lặn lội về tận huyện Tháp Mười, Đồng Tháp, bỏ ra hàng trăm triệu đồng lắp đặt mới hệ thống cấp nước sạch và chỉnh trang cơ sở hạ tầng khu di tích Chùa Tháp, nơi thờ tự vong linh sĩ khí Võ Duy Dương và tướng quân Đốc Binh Kiều.

Nếu ai có dịp đến phòng làm việc của Tân sẽ thấy trưng bày hàng chục bằng khen. Ở vị trí trang trọng nhất, Tân theo ảnh Bác Hồ, tượng của của các cụ Võ Duy Ninh, Võ Duy Dương. Tân cho rằng đó cũng là cách để luôn răn mình phải sống sao cho xứng với danh xưng hậu duệ của các bậc tiên liệt. Phải chăng niềm tin đó đã góp phần giúp Tân vượt qua khó khăn thử thách. Trong số chuỗi sự kiện nêu trên, nhằm tôn vinh đạo lý “uống nước nhớ nguồn” Tân đã mở màn cho phong trào đúc tượng đồng cho bậc danh nhân văn hóa sau này.

Đó là vào dịp chào đón Thiên niên kỷ mới năm 2000, danh nghiệp sách Thành Nghĩa đã đúc tượng đồng cụ Phó Bảng Nguyễn Sinh Sắc, thân sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tặng Bảo tàng khu di tích Kim Liên, Nam Đàn, Nghệ An. Lễ trao tặng đúng vào dịp Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh về thăm quê Bác, khiến không khí buổi lễ càng thêm trang trọng. Mấy năm sau, ông chủ sách Võ Thành Tân lại đúc tiếp tượng đồng cụ Phó Bảng tặng khu di tích mộ cụ ở Đồng Tháp.

TỐI ƯU HÓA NGUỒN VỐN, KHÉP KÍN SẢN XUẤT KINH DOANH

Trở lại với công việc kinh doanh của Tân, sau khi đã “phủ sóng” hệ thống nhà sách Nguyễn Văn Cừ đến tận Lạng Sơn, Hà Nội, Thanh Hóa và hầu hết các tỉnh miền trung, Tân mở rộng hệ thống nhà sách lên các tỉnh Tây Nguyên. Những đầu năm thập niên 80 ít người biết đến thương hiệu sách Thành Nghĩa, nhưng nói đến nhà sách Nguyễn Văn Cừ ai cũng biết.

Có thể nói nhà sách mang tên cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ, nằm trên đường Nguyễn Văn Cừ quận 1, TPHCM là nhà sách tư nhân lớn nhất lúc bấy giờ. Đây chẳng những là “cánh chim đầu đàn” của hệ thống nhà sách Nguyễn Văn Cừ, mà còn là điểm tựa vững chắc xây nên thương hiệu sách Thành Nghĩa hơn 20 năm qua, làm tiền đề cho việc mở hàng loạt nhà sách trên địa bàn TPHCM và cả mước. Chiến lược kinh doanh của Thành Nghĩa từ trước đến nay vẫn trung thành với mặt hàng sách báo và văn phòng phẩm. Kinh doanh với quy mô lớn như vậy, nhưng doanh nghiệp sách Thành Nghĩa không nợ nần ai, không vay vốn ngân hàng. Với phương châm bạn hàng và khách hàng đều là thượng đế, là nguồn sống của doanh nghiệp, Võ Thành Tân luôn coi trọng chữ tín.

Có thể nói vai trò của người đứng đầu của doanh nghiệp quyết định đến sự thành bại của doanh nghiệp ấy. Sau khi đã có trong tay hàng chục nhà sách, Tân nghĩ ngay đến việc thành lập 2 công ty in ở Quảng Ngãi và TPHCM, mua lại cổ phần các nhà in của Bến Tre, Phú Yên, Gia Lai, đồng thời tuyển chọn hàng chục kỹ sư chuyên nghiệp công nghệ thông tin, thành lập phòng chế bản, nhằm kép kín dây chuyền sản xuất từ in ấn đến phát hành sách vở.

Với hàng chục tỷ đồng đầu tư các trang thiết bị ngành in hiện đại, Tân đã góp phần làm sống lại các nhà máy in có từ thời bao cấp ở các tỉnh, góp phần giải quyết công ăn việc làm cho hành chục lao động. Từ ngày có 5 nhà máy in, doanh nghiệp sách Thành Nghĩa đã chủ động hơn trong việc in ấn, liên kết xuất bản, nâng cao chất lượng sản phẩm và cung ứng kịp thời lượng sách cho hơn 40 nhà sách.

Không biết có phải vì đam mê làm ăn hay không mà Võ Thành Tân chưa nghĩ đến hạnh phúc và tương lai cho riêng mình. Một giám đốc dưới trướng có hơn 2.500 người, nhưng việc gì Võ Thành Tân không tin và giao việc cho nhân viên, mà đơn giản chỉ vì tính anh chu đáo. Vì thế mới có chuyện Tổng Giám đốc vừa là người chỉ đạo, toàn diện mọi công việc, đồng thời cũng là người thực hiện.

Võ Thành Tân cầm tinh con rắn. Năm Quý Tỵ 2013 – năm con rắn vàng, hy vọng ông chủ sách Thành Nghĩa sẽ có nhiều đổi mới cả trong kinh doanh lẫn chuyện riêng tư, giống như loài rắn lộn xác để trẻ trung, mạnh mẽ hơn.

                                                                                                                                                        Xuân Hồng